Nieruchomość rolna w postępowaniu upadłościowym stanowiła swego czasu spory problem dla syndyka przy likwidacji masy upadłości. Dokonując sprzedaży nieruchomości rolnej syndyk musiał bowiem uwzględniać ograniczenia zasad jej nabywania wprowadzone ustawą z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Na temat ten pisałem na blogu kilka lat temu we wpisie, do którego link znajduje się TUTAJ. Szczęśliwie na skutek nowelizacji, która weszła w życie z dniem 26 czerwca 2019 r. rygory wprowadzone powyższą ustawą zostały znacznemu złagodzeniu.

Czym jest nieruchomość rolna?

Jak wynika z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (zwanej dalej UKUR) przez nieruchomość rolną należy „rozumieć nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne”.

Zgodnie zaś z art. 46¹ Kodeksu cywilnego „nieruchomościami rolnymi (gruntami rolnymi) są nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.”

Kto może nabyć nieruchomość rolną?

Stosowanie do treści art. 2a ust. 1 i 2 UKUR nieruchomość rolna co do zasady może zostać nabyta wyłącznie przez rolnika indywidualnego. Przy czym powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej w połączeniu z już posiadanymi przez nabywcę nieruchomościami rolnymi wchodzącymi w skład gospodarstwa rodzinnego nie może przekraczać 300 ha użytków rolnych.

Sprzedaż nieruchomości rolnej w postępowaniu upadłościowym

Powyższe ograniczenie nie stosuje się jednak w przypadku nabywania nieruchomości rolnej w toku postępowania upadłościowego (art. 2a ust. 3 pkt 9 UKUR). Tym samym niezależnie od powierzchni zbywanej przez syndyka nieruchomości rolnej nabywca nie musi być rolnikiem indywidualnym. Nie musi on też uzyskać zgody na jej nabycie w drodze decyzji Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka (art. 2a ust. 4 pkt 1 UKUR).

Prawo pierwokupu a upadłość

Należy zaznaczyć, że również w postępowaniu upadłościowym prawo pierwokupu nieruchomości rolnej przysługuje z mocy ustawy Krajowemu Ośrodkowi działającemu na rzecz Skarbu Państwa. (art. 3 ust. 4 UKUR). Nie przysługuje ono jedynie, gdy w wyniku nabycia nieruchomości rolnej następuje powiększenie gospodarstwa rodzinnego, a nabywana nieruchomość rolna jest położona w gminie, w której ma miejsce zamieszkania nabywca, lub w gminie graniczącej z tą gminą.

Wieczyste użytkowanie i udział we współwłasności nieruchomości rolnej

Zgodnie z art. 2c UKUR powyższe zasady dotyczące nabywania nieruchomości rolnych w upadłości konsumenckiej mają zastosowanie również do nabywania:

• użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej albo udziału w użytkowaniu wieczystym nieruchomości rolnej,
• udziału we współwłasności nieruchomości rolnej.