Stan niewypłacalności nie zawsze jest skutkiem odpowiedzialności za własne zobowiązania. Nierzadko jest on następstwem poręczeń za cudze kredyty lub pożyczki. Powszechną jest zwłaszcza praktyka udzielania poręczeń za zobowiązania spółek przez wspólników, członków zarządu, jak i ich współmałżonków. Banki bowiem często uzależniając udzielenie dofinansowani od uzyskania tego typu zabezpieczania. W związku z powyższym, biorąc pod uwagę przesłanki oddalenia wniosku o upadłość konsumencką, rodzi się pytanie: czy udzielenie poręczenia za cudze zobowiązania może być uznane za akt rażącego niedbalstwa?

Odpowiedź można znaleźć w treści postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt XXIII Gz 498/16 (pełna treść do pobrania TUTAJ).

Jak wskazano w uzasadnieniu powyższego orzeczenia, przez rażące niedbalstwo rozumie się niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. Praktyka, polegająca na poręczaniu zobowiązań kredytowych przez osoby trzecie, jest zaś powszechna w obecnych realiach obrotu gospodarczego, co jest też skutkiem wymogów stawianych przez banki udzielające przedsiębiorcom kredytów na sfinansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. W związku z powyższym nie sposób stwierdzić, by zachowania dłużnika, polegające na udzieleniu poręczenia za zobowiązania spółki, której był wspólnikiem odbiegło od elementarnych zasad prawidłowego zachowania się, a co za tym idzie stanowiło akt rażącego niedbalstwa.

Jest jednak jeden podstawowy warunek. Mianowicie w chwili udzielania poręczenia muszą istnieć przesłanki do uznania, iż podmiot za którego poręczono miał możliwość spłaty swoich zobowiązań, tj. posiadał zdolność płatniczą. W przeciwnym razie udzielenie poręczenia mogłoby zostać uznane za akt rażącego niedbalstwa. Przy czym o posiadaniu zdolności do spłaty zaciągniętych zobowiązań świadczyć może już sam fakty przyznania przez bank pożyczki lub kredytu. Jak bowiem słusznie zauważył sąd:

„(…) banki, zarówno te udzielające kredytów, jak i poręczające za kredyty, każdorazowo dokonują oceny zdolności kredytowej podmiotu zaciągającego zobowiązanie kredytowe. Gdyby sytuacja ekonomiczna dłużnej spółki była na tyle trudna, że rodziłaby poważne obawy w postaci braku spłaty zobowiązań, bank dokonujący stosownej analizy ryzyka nie podjąłby decyzji o udzieleniu kredytu bądź poręczenia.”