Z moich obserwacji wynika, że brak majątku to jedna z częstszych przyczyn rezygnacji ze składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a przynajmniej wątpliwości co do zasadności podejmowania takiego kroku. W świadomości społecznej nadal jest bowiem żywe przekonanie, że aby móc ogłosić upadłość trzeba mieć majątek, który pozwoli zaspokoić wierzycieli. Od wielu lat jest to jednak nieprawda.

Co składa się na koszty postępowania upadłościowego?

Zgodnie z treścią przepisów art. 230 ust. 1 Pr up. do kosztów postępowania zalicza się wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności:

1. wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy,
2. wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób,
3. wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli,
4. wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli,
5. koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń,
6. podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości.

Kto pokrywa koszty postępowania upadłościowego?

Co do zasady koszty konsumenckiego postępowania upadłościowego pokrywane są z majątku upadłego dłużnika, który wszedł w skład tzw. masy upadłości. Brak takiego majątku nie stanowi jednak najmniejszej przeszkody.

Już bowiem od 2014 r., w przypadku, gdy majątek upadłego dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania albo w masie upadłości brak jest płynnych środków na ich pokrycie, koszty te pokrywa Skarb Państwa.

Jak wskazują przepisy art. 491⁷ Pr. up., jeżeli majątek upadłego dłużnika nie pozwala na bieżące pokrywanie kosztów postępowania upadłościowego, sąd ogłaszając upadłość jednoczesnej wydaje postanowienie, w którym przyznaje syndykowi zaliczkę na pokrycie tych kosztów oraz zarządza jej niezwłoczną wypłatę ze środków Skarbu Państwa.

Również w toku postępowania, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, sąd przyznaje syndykowi zaliczkę na pokrycie kosztów postępowania oraz zarządza jej niezwłoczną wypłatę ze środków Skarbu Państwa.

Zwrot kosztów pokrytych przez Skarb Państwa

Co do zasady Skarb Państwa pokrywa koszty postępowania tymczasowo.

Syndyk zwraca wypłacone mu kwoty niezwłocznie po wpływie do masy upadłości środków wystarczających na pokrycie kosztów postępowania (np. po sprzedaży mieszkania upadłego konsumenta lub samochodu).

Jeżeli natomiast do masy upadłości nie wpłyną środki, które pozwolą na pełen zwrot Skarbowi Państwa wypłaconych kwot, koszty postępowania upadłościowego zostaną uwzględnione w pełnej wysokości w planie spłaty wierzycieli – czyli przerzucone na upadłego dłużnika. Przy czym ich spłata może zostać rozłożona na raty, w czasie nie dłuższym niż przewidzianym dla wykonania ustalonego planu spłaty wierzycieli.

Umorzenie kosztów postępowania

Poniesione przez Skarb Państwa koszty postępowania mogą również zostać umorzone. Nastąpi to w sytuacji wydania przez sąd postanowienia o umorzeniu zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli. W takim przypadku sąd jednocześnie obciąży Skarb Państwa pokrytymi tymczasowo kosztami postępowania upadłościowego.