Odwołanie syndyka stanowi najwyższy wymiar „kary” jaki może otrzymać syndyk za nieprawidłowe prowadzenie postępowania upadłościowego. Przy czym instytucja ta jest stosowana wyjątkowo. Najczęściej sięga się po nią gdy już zawiodą wszystkie inne środki dyscyplinujące, takie jak zwrócenie uwagi na popełnione uchybienia, upomnienie, czy grzywna.

Przesłanki odwołania syndyka

Syndyka można odwołać wyłącznie w razie zaistnienie przynajmniej jednej z wymienionych poniżej okoliczność:

• rażące uchybienie obowiązków;
• brak poprawy w wykonywaniu obowiązków mimo uprzedniego nałożenia grzywny;
• niezłożenie do akt postępowania dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z pełnieniem funkcji, mimo uprzedniego wezwania,
• niezłożenie oświadczenia o braku przewidzianych przepisami przeszkód do pełnienia funkcji syndyka, mimo uprzedniego wezwania,.

Uchybienie obowiązkom oraz niepoprawne ich wykonywanie przez syndyka odnosi się wyłącznie do czynności wyrażonych w ustawie i zdefiniowanych jako obowiązki syndyka.

Przy czym nie można ukarać syndyka w sytuacji gdy jego działania lub zaniechania nie mają negatywnego wpływu na przebieg postępowania upadłościowego.

W przypadku zaniechania podstawa do ukarania zachodzi w sytuacji, gdy syndyk mając obiektywną możliwość dokonania konkretnej czynności, na określonym etapie postępowania upadłościowego, jej nie wykonuje. Przy czym – jak już wskazałem powyżej – zaniechanie takie musi jednoczenie w sposób negatywny oddziaływać na przebieg postępowania.

Kto odwołuje syndyka?

W wymienionych powyżej przypadkach decyzję o odwołaniu syndyka podejmuje sąd upadłościowy, jako organ uprawniony jednocześnie do jego powoływania. Odwołując syndyka wyznacza się bowiem nowego.

Wyznaczenie nowego syndyka następuje dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o odwołaniu dotychczasowego. Przy czym do czasu wyznaczenia nowego syndyka sąd wyznacza syndyka tymczasowego.

Wniosek o odwołanie syndyka

Odwołując syndyka sąd upadłościowy działa co do zasady z urzędu.

Formalnie uprawnionymi do złożenia wniosku o odwołanie syndyka są bowiem wyłącznie prokurator oraz rada wierzycieli w drodze uchwały – o ile jest powołana w danym postępowaniu upadłościowym.

W praktyce jednak bardzo często wniosek o odwołanie syndyka składa sam upadły lub poszczególni wierzyciele. Jest to bowiem jedyna możliwość zasygnalizowania sądowi zaistnienia nieprawidłowości uzasadniających odwołanie syndyka z funkcji, a których sąd często nie wie. Wprawdzie wniosek taki podlega odrzuceniu jako pochodzący od osoby nieuprawnionej, a co za tym idzie niedopuszczalny, jednakże w razie stwierdzenia zaistnienia zasygnalizowanych nieprawidłowość sąd podejmuje dalsze czynności działając z urzędu.

Co istotne sąd upadłościowy musi odwołać syndyka jeżeli stwierdzi zaistnienie jednej z powyższych przyczyn. Nie może odstąpić od jego ukarania, czy choćby zastosować lżejszą karę.

Procedura odwołania syndyka

Przed odwołaniem syndyka sąd upadłościowy musi dać mu możliwość odniesienie się do stawianych zarzutów, a co za tym idzie wysłuchać go. Według swojego uznania dodatkowo sąd może wysłuchać upadłego lub inne osoby.

Jeżeli przesłanki uzasadniające odwołanie syndyka zostaną uprawdopodobnione, do czasu wydania postanowienia w tym przedmiocie sąd upadłościowy może zawiesić syndyka w wykonywaniu jego czynności.

W razie zawieszenia syndyka sąd jednocześnie wyznacza tymczasowego syndyka. Zadaniem tymczasowego syndyka jest pełnienie funkcji za osobę odwołaną do czasu ustanowienia następcy osoby odwołanej. W tym okresie stosuje się do niego odpowiednio wszystkie przepisy o syndyku. Oznacza to, że ma takie same prawa i obowiązki jak „normalny” syndyka.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie odwołania syndyka

Na postanowienie o odwołaniu syndyka służy zażalenie. Może je wnieść sam zainteresowany – syndyk.

Jeżeli wniosek o odwołanie syndyka złożył uprawniony podmiot i wniosek oddalono, to zażalenie na takie postanowienie przysługuje wyłącznie wnioskodawcy.

Wniesione zażalenie rozpoznaje sąd okręgowy.

Odwołanie zastępcy syndyka

Z powody powyższych przyczyn odwołaniu podlega również zastępca syndyka. Ponad jest on odwoływany jeżeli jego dalszy udział w postępowaniu upadłościowym jest zbędny.

W przedmiocie odwołania zastępcy syndyka orzeka sędzia-komisarz, a w postępowaniach konsumenckich prowadzonych w trybie uproszczonym – sąd upadłościowy.

Obwieszczenie odwołania syndyka

Informację o odwołaniu syndyka podaje się do publicznej wiadomości. W tym celu prawomocne postanowienie o odwołaniu syndyka obowiązkowo obwieszcza się w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Cofnięcie licencji doradcy restrukturyzacyjnego

Odpis prawomocnego postanowienia o odwołaniu syndyka jest z urzędu przekazywany Ministrowi Sprawiedliwości.

Dwukrotne prawomocne odwołanie z powodu uchybienia swoim obowiązkom stanowi obligatoryjną podstawę do cofnięcia licencji doradcy restrukturyzacyjnego przez Ministra Sprawiedliwości.

Odwołanie syndyka a jego zmiana

Przepisy w sposób wyraźny odróżniają odwołanie syndyka, które jest instytucją zarezerwowaną wyłącznie dla sytuacji, gdy syndyk nie pełni należycie swoich obowiązków, od zmiany syndyka.

Zmiana syndyka jest możliwa po zaistnieniu przesłanek określonych w ustawie, które nie zawierają w sobie elementu negatywnej oceny pracy syndyka. Tematowi zmiany syndyka zostanie poświęcony kolejny artykuł na blogu.

Niniejszy artykuł dotyczy postępowań upadłościowych prowadzonych na podstawie przepisów obowiązujących od dnia 24 marca 2020 r.

Stanowi on uaktualnienie informacji zawartych w artykule: Zmiana syndyka i jego odwołanie