W dzisiejszych czasach sztuczna inteligencja i technologia coraz bardziej wpływają na nasze życie zawodowe. Wraz z postępem AI, pojawiają się pytania o to, jacy pracownicy mogą zostać zastąpieni przez inteligentne roboty. Jednym z zawodów, które wydają się najbardziej narażone na „wrogie” przejęcie przez maszyny, jest zawód prawnika. Postanowiłem więc przeprowadzić małe doświadczenie i sprawdzić co AI wie o polskim prawie i czy ChatGPT może stanowić źródło rzetelnej wiedzy z zakresu upadłości konsumenckiej?

Czy ChatGPT zna polskie prawo upadłościowe?

Rozmowę z ChatGPT rozpocząłem od najważniejszego pytania, które dla bezpieczeństwa należy zadać każdemu prawnikowi, do którego zwracamy się o poradę prawną z zakresu upadłości konsumenckiej.

Odpowiedź na pytanie o znajomość polskiego prawa upadłościowego była jednoznaczna i sugerowała, że mamy do czynienia z profesjonalistą. Eksperyment zapowiadał się więc bardzo ciekawie.

Z racji częstych zmian przepisów, sprawdziłem jeszcze jak aktualny jest stan wiedzy Chatbota w zakresie polskiego prawa.  Informacja ta jest niezbędna do oceny poprawność udzielanych odpowiedzi.

Jak widać Chatbot zastrzegł, że jego wiedza kończy się na roku 2021, a co za tym idzie udzielane informacje mogą być trochę nieaktualne. W przypadku upadłości konsumenckiej nie stanowi to jednak większego problemu. Od ostatniej dużej nowelizacja prawa upadłościowego, która weszła w życie z dniem z 24 marca 2020 r. niewiele się zmieniło.

W dalszej kolejności zadawałem proste pytania dotyczące wniosku o upadłość konsumencką, jakie najczęściej słyszę podczas rozmów z klientami.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby móc ogłosić upadłość konsumencką?

Niestety po tej odpowiedzi mój optymizm prysnął. Mogę się zgodzić jedynie z odpowiedziami zawartymi w pkt 1, 2 i 4.

Do upadłości konsumenckiej wystarczy posiadanie już jednego wierzyciela. Odpowiedź w pkt 3 byłaby prawidłowa, gdyby pytanie dotyczyło upadłości gospodarczej.

Odpowiedź w pkt 5 również jest błędna. Już od 24 marca 2020 r. przy ogłaszaniu upadłości sąd nie bada bowiem przyczyn powstania stanu niewypłacalności.  Są one rozpatrywane dopiero przy podejmowaniu przez sąd decyzji w przedmiocie planu spłaty wierzycieli. Wtedy też, jeżeli stan niewypłacalności jest wynikiem celowego działania upadłego dłużnika, sąd może nawet odmówić oddłużenia.

Najgorzej jest z odpowiedzią zawartą w pkt 6. Trudno stwierdzić jak interpretować jej pojawienie się. Możliwe, że AI chodziło o sytuację, w której dłużnik posiada środki na spłatę zadłużenia, czyli gdy jest wypłacalny. Samo posiadanie nieruchomości nie stanowi bowiem problemu przy ogłaszaniu upadłości. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy wartość rynkowa posiadanej nieruchomości przekracza kwotę zadłużenia, ale z powodu swoich walorów jest na tyle mało atrakcyjna, że nie może znaleźć nabywcy.

Czy w ramach upadłości konsumenckiej zostaną umorzone wszystkie długi?

Niestety kolejna błędna odpowiedź. Prawdą jest, że pewne kategorie długów nie podlegają umorzeniu w ramach upadłości konsumenckiej. Jednakże nie są to te długi, które wskazał Chatbot. Prawidłowo zostały wskazane jedynie zobowiązania alimentacyjne.

Można też wytknąć, że kwestia winy w powstaniu stanu niewypłacalności nie ma wpływu na to jakie długi podlegają umorzeniu, a jakie nie.

Więcej na ten temat dowiesz się z mojego artykułu „Zobowiązania niepodlegające umorzeniu”. Jest on wprawdzie z 2014 r., jednakże w tym zakresie przepisy nie uległy zmianie. 

W jakiej formie składa się wniosek o upadłość konsumencką, gdzie go złożyć i ile wynosi opłata sądowa?

Skoro już wiemy, czy spełniamy warunki do ubiegania się o upadłość konsumencka i czy nasze długi mogą zostać umorzone, czas ustalić jak to zrobić.

Odpowiedź na pytanie o formę wniosku o upadłość konsumencką należy uznać nie tyle za błędną, co za niepełną. Brakuje bowiem informacji, że wniosek składa się na urzędowym formularzu. Braku wzmianki o Krajowym Rejestrze Zadłużonych nie będę się czepiał, ponieważ funkcjonuje on dopiero od dnia 01 grudnia 2021 r. Ponadto konsumenci nadal mogą składać wniosek w tradycyjnej papierowej formie.

Na pytaniu o sąd właściwy do rozpoznania wniosku o upadłość konsumencką Chatbot poległ całkowicie. Poprawna odpowiedź brzmi: Sąd Rejonowy w Wałbrzychu. Nie w każdym sądzie rejonowym funkcjonuje bowiem wydział zajmujące się sprawami upadłościowymi. Sądów upadłościowych w całym kraju jest tylko 30. Ich wybór nie jest dowolny. O tym, w którym sądzie upadłościowym należy złożyć wniosek decyduje twoje miejsce zamieszkania. Pełna lista sądów upadłościowych znajduje się na moim blogu w zakładce „Sądy upadłościowe”.

Jak na razie jedyna poprawiana odpowiedź. Przy czym było to najprostsze z pytań. 

Niestety z kolejnym pytaniem ChatGPT nie dał już sobie rady. Małżonkowie nie mogą bowiem złożyć jednego, wspólnego wniosku o upadłość konsumencką. Każdy z małżonków musi wnieść własny, oddzielny wniosek, nawet jeżeli długi są wspólne. Następnie każdy wniosek jest rozpoznawany przez sąd w osobnym postępowaniu i w stosunku do każdego z małżonków wydawane jest osobne postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Dopiero po ogłoszeniu upadłości każdego z nich sąd może połączyć do wspólnego prowadzenia dalsze postępowanie upadłościowe. Więcej na ten temat na moim blogu w króciutkim artykule „Czy można złożyć wniosek o upadłość konsumencką wspólnie z małżonkiem”. 

Odpowiedzialność poręczyciela za długi, plan spłaty wierzycieli i inne trudniejsze zagadnienia.

Wbrew twierdzeniom Chatbota, poręczyciel ponosi pełną odpowiedzialność za umorzone długi. Oczywiście, o ile nie zostaną one spłacone w toku postępowania upadłościowego w pełnej wysokości, np. na skutek zlicytowania nieruchomości upadłego dłużnika. Z tego względu często również poręczyciel musi złożyć własny wniosek o upadłość, celem pozbycia się poręczonych długów.

Odpowiedź błędna. Oddłużanie może nastąpić nawet jeżeli stan niewypłacalności, jak i jego pogłębienie było wynikiem zawinionego działania dłużnika. Możliwość taką wyklucza dopiero celowe działanie. Zawinienie może natomiast stanowić jedynie podstawę wydłużenia ewentualnego planu spłaty wierzycieli, tj. ustalenie go na okres od 3 do 7 lat

Tą odpowiedź można w pewnym zakresie uznać za prawidłową. Aczkolwiek brak jej precyzyjności, co może wprowadzać w błąd. Dokonywanie darowizn przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką, tj. w momencie gdy jest się już osobą niewypłacaną, w każdym przypadku będzie rodziło negatywne konsekwencje prawne. Pomijając już sam fakt bezskuteczności takiej czynności i możliwości wniesienia przez syndyka skargi pauliańskiej, należy podkreślić, że może ona doprowadzić nawet do odmowy oddłużenia. Więcej na temat skargi pauliańskiej na blogu w artykule „Skarga pauliańska – wszystko co musisz o niej wiedzieć”.

Zadałem Chatbotowi jeszcze kilka pytań dotyczących bardziej skomplikowanych kwestii pranych związanych z upadłością konsumencką. Na żadne nie uzyskałem zadawalającej odpowiedzi. Poległ on nawet w sytuacji gdy wystarczyło zacytować przepis z ustawy – Prawo upadłościowe, której znajomością się pochwalił przy pierwszym pytaniu.

Prawnicy będą jeszcze potrzebni – przynajmniej przez jakiś czas 🙂

Jak widać sztuczna inteligencja nie jest jeszcze w stanie pomóc nawet w skutecznym złożeniu wniosku o upadłość konsumencką. Wygląda zatem na to, że przynajmniej w najbliższym czasie, nie muszę jeszcze szukać sobie nowego zajęcia. Oczywiście AI będzie dalej rozwijane i może już za kilka lat Chatbot będzie w stanie udzielić rzetelnych odpowiedzi i przeprowadzić przeciętnego Kowalskiego przez całą procedurę konsumenckiego postępowania upadłościowego.

Tym czasem sam Chatbot zaleca skorzystanie z usług profesjonalnej kancelarii prawnej.

Udzielił nawet wskazówek jak dokonać wyboru tej najlepszej.

W moim doświadczeniu wykorzystałem czatbot ChatGPT Plus opracowany przez OpenAI. Jest to wersja z 23 marca, która posiada wiedzę aktualna na rok 2021 r.