Okres trwania postępowania upadłościowego niewątpliwie nie należy do najprzyjemniejszych. Dlatego też każdemu upadłemu zależy na jak najszybszym zamknięciu tego etapu swojego życia. Niestety nieruchomość rolna w majątku dłużnika nie wróży szybkiego zakończenia procedury. Za sprawą ostatniej nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego jej zbycie może być bowiem bardzo problematyczne.

Z dniem 30 kwietnia 2016 r. w życie weszły przepisy ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, zmieniające m.in. ustawę z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej jako u.k.u.r.). Rzeczona zmiana, mająca na celu ochronę obrotu nieruchomościami rolnymi przed działalnością spekulacyjną, w istotny sposób ograniczyła krąg nabywców nieruchomości rolnych. Niestety ograniczenia te znajdują zastosowanie również w postępowaniu upadłościowym, o którym ustawodawca najwyraźniej zapomniał. Biorąc pod uwagę fakt, że proces likwidacji masy upadłości (majątku dłużnika), który jest następstwem ogłoszenia upadłości konsumenckiej, polega na spieniężeniu jej składników, w praktyce będzie rodziło to spore trudności, których przezwyciężenie może być bardzo czasochłonne.

Aby uzmysłowić jak bardzo problematyczne może być zbycie nieruchomości rolnej w postępowaniu upadłościowym, poniżej ograniczenia z jakimi będzie musiał zmierzyć się syndyk poszukując nabywcy. Należy przy tym znaczyć, że dotyczy to postępowań upadłościowych prowadzonych od dnia 30 kwietnia 2016 r. – decyduje tu data wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.

Zgodnie z treścią znowelizowanej u.k.u.r., co do zasady, nieruchomość rolna o powierzchni od 0,3 ha może zostać nabyta wyłącznie przez rolnika indywidualnego. Przy czym powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha użytków rolnych. 

Nabycie nieruchomości rolnej przez osobę niebędącą rolnikiem indywidualny, o ile nie jest to osoba bliska zbywcy lub inny uprzywilejowany ustawą podmiot, wymaga już zgody Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych, wyrażonej stosowną decyzją administracyjną. Owa decyzja wydawana jest na wniosek:

1. zbywcy jeżeli wykaże on, że nie było możliwości nabycia nieruchomości rolnej przez uprawnione do tego podmioty, nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, a w wyniku nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych.
2. osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne, która:
   1. posiada kwalifikacje rolnicze albo jest w trakcie ich uzupełniania;
   2. daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej;
   3. zobowiąże się do zamieszkiwania w okresie 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego.

Nabywca nieruchomości rolnej zobowiązany jest przy tym prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 10 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej prowadzić to gospodarstwo osobiście. Ponadto w powyższym okresie nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.

W przypadku niewyrażenia zgody przez Agencję, na pisemne żądanie zbywcy zobowiązana jest ona do złożenia oświadczenia o nabyciu nieruchomości rolnej za zapłatą równowartości pieniężnej odpowiadającej jej wartości rynkowej określonej przez Agencję.

Na temat sprzedaży nieruchomości rolnej w postępowaniu upadłościowym przeczytasz TUTAJ.